Yapay Zeka Yarışı Başladı

Hindistan’ın Silikon Vadisi güçlü bir yetenek havuzuna ve canlı bir startup kültürüne sahip, ancak kitlesel ölçekte büyümek için büyük yatırımlara ve devasa bilgi işlem gücüne ihtiyacı var…

Bilgisayarların ya da makinelerin insan zekâsı gerektiren görevleri yerine getirme becerisini ifade eden Yapay Zekâ ya da AI, günümüzde küresel olarak ve Hindistan’ın Bengaluru kentinde yaygındır.

Harvard Business Review’s TIDE’a göre şehir, Hindistan’ın geri kalanını geride bırakarak dünyanın ilk beş yapay zekâ merkezi arasına girdi. Yeni Delhi ve Haydarabad sırasıyla 18. ve 19. sıralarda yer alıyor. İlk dört sıcak nokta ise San Francisco, New York, Boston ve Seattle.

Sadece Harvard Business Review değil. Brookings Metro Review ve Wuzhen Enstitüsü tarafından yapılan bir çalışma da Bengaluru’yu bir sonraki yapay zeka merkezi olarak öngörüyor. Google ve Apple, yapay zekaya odaklanan yerel girişimleri satın alan küresel devler arasında yer alıyor. Microsoft ve IBM de yapay zeka ürün ve hizmetleri için araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) tesisleri kurdu.

Peki Hindistan’ın yapay zeka araştırma merkezi bu alanda gerçek bir lider olabilir ve dünyaca ünlü Silikon Vadisi’ni geride bırakabilir mi?

Her şey nasıl başladı?
1986 yılında, Hindistan’ın güneyindeki Karnataka eyaletinin başkenti olan ve şu anda yaklaşık 13 milyon nüfusa sahip Bengaluru’nun silueti, cam cepheli beton canavarlarla değil de yemyeşil bir gölgelikle kaplıyken, merkezi iş alanındaki sıradan bir panoda Yapay Zeka ve Robotik Merkezi (CAIR) yazıyordu.

CAIR, Savunma Araştırma ve Geliştirme Örgütü’nün (DRDO) bir radar geliştirme tesisinin arka tarafını işgal ediyordu. CAIR’in kurulması kararı, dönemin DRDO Başkanı ve Hindistan’ın stratejik açıdan hayati önem taşıyan programlarının baş mimarı olan merhum Dr. V. S. Arunachalam tarafından alınmıştır: çeşitli füzelerin geliştirilmesi (Agni, Prithvi, Akash ve Nag), yerli AWACS, hafif savaş uçağı ‘Tejas’, ana muharebe tankı ‘Arjun’; ve diğer bazı savunma projeleri. Tüm bu projeler, füzelerin, ana muharebe tanklarının, AWACS’ların ve savaş jetlerinin Hindistan silahlı kuvvetleri tarafından kullanılmaya başlanmasıyla meyvelerini vermiştir.

Merhum Dr. Arunachalam, Dr. Mathukumalli Vidyasagar’ı seçti ve Kanada’daki bir üniversiteden CAIR’in başına getirdi. Vidaysagar, doktora öğrencisi Dr. Girish Deodhare’yi de yanına alarak yapay zeka (AI) ve robotik alanlarında yerli ürün geliştirme yolculuğuna çıktı.

Birkaç ay önce 60 yaşına bastığı için Savunma Bakanı Bilimsel Danışmanlığı görevini bırakan Dr. G. Satheesh Reddy, geçtiğimiz günlerde şunları söyledi: “CAIR, tüm DRDO laboratuvarlarının dahili AI (yapay zeka) ile sistemler ve alt sistemler üretmesini sağlamak için faaliyetlere öncülük ediyor. Bizler ilerledikçe, yapay zeka savunma ve havacılık programlarında önemli bir rol oynayacaktır.”

Başarının sırrı
Bengaluru’yu diğer Hint şehirlerinin önüne geçiren temel faktörler nelerdir? Kısaca, güçlü bir yetenek havuzu, canlı bir startup kültürü ve bir dizi araştırma kuruluşu.

Karnataka eyaleti Bilgi Teknolojileri ve Biyoteknoloji Bakanlığı tarafından açıklanan rakamlara göre, şehir 1.530 startup’a ev sahipliği yapıyor ve 45.000 kişiyi istihdam ediyor.

Bengaluru’da yalnızca yapay zeka girişimlerinde yaklaşık 100 melek yatırımcı bulunuyor. Şehrin ‘tek boynuzlu atları’ arasında LeadSquared, CommerceIQ, BlackBuck, VerSe Innovation ve InMobi Technologies Pvt Ltd yer alıyor.

Hindistan Bilim Enstitüsü (IISc), Hindistan Hükümeti Bilim ve Teknoloji Bakanlığı ve eyalet hükümeti tarafından ortaklaşa kurulan ve kâr amacı gütmeyen benzersiz bir kuruluş olan ARTPARK @ IISc (Yapay Zeka ve Robotik Teknoloji Parkı), en iyi girişimleri, akademiyi, endüstriyi ve hükümet ekosistemini bir araya getirerek yapay zeka ve robotik alanında inovasyonu teşvik etmektedir.

Hepsi bu kadar değil. Sağlık, tarım ve lojistik gibi sektörlerdeki birçok yerel işletme, benzersiz zorlukların üstesinden gelmek için YZ çözümlerini benimsemiştir. Sonuç: YZ hizmetlerine yönelik yerel talep, uzmanlaşmış YZ sağlayıcılarının büyümesini teşvik etti.

YZ ve ilgili sektörlerdeki bu patlama, yetenekli profesyoneller için birçok iş fırsatını tetikledi. LinkedIn 2023 yılı için iş sayısını 4.000 olarak öngörürken, iş bulma sitesi naukri.com bu rakamı 5.220 olarak tahmin etmiştir. LinkedIn tarafından yakın zamanda yapılan bir anket, her on profesyonelden sekizinin (%81) yapay zeka sayesinde gelecek yıl işlerinde ‘önemli’ bir değişiklik olacağını düşündüğünü ve %71’inin yapay zeka hakkında daha fazla bilgi edinmeye istekli olduğunu ortaya koymuştur.

Büyüme noktası ve zorluklar
Farklı sektörlerde 50’den fazla şirkete yatırım yapmış olan Infosys Technologies’in eski yönetim kurulu üyesi T. V. Mohan Das Pai’ye göre, Tata Consultancy Services (TCS) ve Infosys Technologies Ltd gibi devlerin çok yüksek bilgi işlem kapasitesi için altyapıya birkaç milyar dolar yatırım yapması halinde, şehir önümüzdeki birkaç yıl içinde dünyanın en büyük yapay zeka merkezi olarak ortaya çıkma potansiyeline sahip.

“Silikon Vadisi (ABD) bizim Bengaluru’da sahip olmadığımız sermayeye ve çok yüksek bilgi işlem gücüne sahip” dedi.

Pai, çeşitli teknolojiler üzerinde çalışan yaklaşık 2,3 milyon kişi ile 2000’den fazla startup’a ev sahipliği yapan Bengaluru’nun Chat GPT gibi ürünleri piyasaya sürmek üzere yüksek bilgi işlem kapasitesi elde etmek için devasa boyutlarda yatırımlara ihtiyaç duyacağını söyledi.

Bu arada Silikon Vadisi’nde, Ocak 2023’te Microsoft, ChatGPT’nin ve okunabilir metin yazabilen ve yeni görüntüler oluşturabilen diğer araçların üreticisi olan yapay zeka girişimi OpenAI’ye “çok yıllı, milyarlarca dolarlık bir yatırım” yaptığını duyurdu.

Chennai’deki IIT’den Profesör V. Kamakoti, ChapGPT tipi ürünler için bilgi işlem altyapısı konusunda, bu tür ürünleri piyasaya sürmek için birkaç bin genel grafik işlem birimine (GGPU) sahip devasa bir süper bilgisayarın gerekli olacağını söyledi. Kamakoti, “Eğer her işe yarayan bir bilgisayar değil de, alana özgü bir dil modeli istiyorsak, daha az bilgi işlem gücüyle de yetinebiliriz,” dedi, ancak böyle bir sistem için gereken finansman miktarına ilişkin bir rakam vermekten kaçındı.

Pai’nin bilgi işlem altyapısı ve finansman konusundaki yorumu, daha önce bahsedilen rakamlar bağlamında geliyor. BT sektöründeki kaynaklara göre, bu tür büyük süper bilgisayarlar kesintisiz bir güç kaynağına ve sistemi soğutmak için tonlarca suya ihtiyaç duyacaktır.

Yatırımcı ayrıca, insan sermayesinin iyi olmasına rağmen, bilgisayar bilimlerinde doktora yapanların sayısının yetersiz olduğunu ve bunun insan kaynakları piramidinin tepesinde bir boşluğa neden olduğunu belirtti.

Finansman ve yüksek bilgi işlem kapasitesine duyulan ihtiyaç, Haziran 2023’te NASSCOM (Ulusal Yazılım ve Hizmet Şirketleri Birliği) tarafından yayınlanan ‘Hindistan’da Üretken Yapay Zeka Başlangıç Manzarası – 2023 Perspektifi’ başlıklı bir raporda da dile getirilmiştir.

Rapor, finansman eksikliğini Hindistan’daki Jeneratif Yapay Zeka girişimlerinin önündeki başlıca engellerden biri olarak sıraladı. Raporda, “Yüksek kaliteli eğitim verisi, finansman ve bilgisayar altyapısı eksikliği, girişimlerin önündeki en büyük zorluklardan üçüdür” deniyor.

Silikon Vadisi’nde olduğu gibi Bengaluru’da da yetenek avı nedeniyle yapay zeka eğitimi almış kişiler yüksek maaşlar ve diğer avantajlarla cezbediliyor.

“Yapay zeka eğitimi almış yeni nesil mühendislere ihtiyacımız var çünkü ölçek büyütmeyi (personel sayısını) büyük bir zorluk olarak görüyoruz. Yıpranma seviyesi çok yüksek çünkü yapay zeka eğitimi alanlar en çok arananlar. Maaş çekleri 60-65 lakh Rs ile bir crore Rs (72.000 ila 120.000 $) arasında değişiyor ve çoğu uzak konumlardan çalışmayı tercih ediyor,” diyor Bengaluru’da AI tabanlı bir iş danışmanlığı firması olan Ngenux Solutions’ın kurucu ortağı K. N. Srivathsala.

Srivathsala, mühendislerin bazılarının Pune ve Haydarabad gibi şehirlerde bulunduğunu söyledi.

Yapay zekanın her yere nüfuz eden bir teknoloji olduğunu kanıtlayan endüstriler, uzaktan cerrahi gibi alanlardaki uzmanlıklarından yararlanmak için Hindistan Uzay Araştırma Örgütü (ISRO) ve DRDO’nun emekli bilim insanları ve mühendislerine ulaşıyor. Örneğin, Bengaluru’daki Profesör U. R. Rao Uydu Merkezi’nin eski müdürü Dr. Mylswamy Annadurai, düşük maliyetli ameliyatlara yönelik bir çabayı desteklemek üzere cerrahi robotik bir kuruluş olan SS Innovations Pvt Ltd’nin Yönetim Kurulu’na katıldı.

Karnataka hükümeti, kentin diğerlerine karşı üstünlüğünü korumasını sağlama çabalarının bir parçası olarak, ‘derin teknoloji’ ve yapay zeka konusunda uzmanlaşmış girişimleri beslemek için 25 crore Rs (3 milyon dolar) tutarında bir fon oluşturdu.

“Bengaluru’nun yazılım mühendisleri, yazılım ve yapay zeka tarafından desteklenecek olan bir sonraki sanayi devriminde başarılı olmaya hazır. Bu nedenle Karnataka Hükümeti, yeni sınırların açılmasını desteklemek ve yardımcı olmak için çeşitli girişimler başlatıyor.”