Tanzanya’da Seçim Sonrası Protestolar Sürüyor: Yüzlerce Kişinin Öldüğünden Endişe Ediliyor

Tanzanya’da Çarşamba günü yapılan genel seçimlerin ardından başlayan protestoların üçüncü gününde yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği bildiriliyor. Ana muhalefet partisi “yaklaşık 700” kişinin öldüğünü iddia ederken, ülkedeki internet erişiminin tamamen kesik olması, bu iddiaların bağımsız olarak doğrulanmasını zorlaştırıyor.

Muhalefet ve Diplomatik Kaynaklardan Korkutan Ölü Sayıları

Ana muhalefet partisi Chadema sözcüsü, AFP haber ajansına yaptığı açıklamada, güvenlik güçleriyle çıkan çatışmalarda “yaklaşık 700” kişinin öldüğünü öne sürdü. BBC’nin görüştüğü diplomatik bir kaynak ise, en az 500 kişinin hayatını kaybettiğine dair güvenilir kanıtlar olduğunu belirtti. Ülke genelindeki iletişim kesintisi (internet erişiminin kapalı olması), raporların doğrulanmasını imkansız hale getiriyor.

Protestolar, genç göstericilerin kilit muhalefet figürlerinin mevcut Cumhurbaşkanı Samia Suluhu Hassan‘ın karşısında aday olmalarının engellenmesi nedeniyle oylamayı adil olmamakla nitelendirmesi üzerine büyük şehirlerde devam ediyor.

Ordu Uyardı, Göstericiler Sokakta

Protestolar, Cuma günü de ana şehir Darüsselam‘daki Salasala, Yombo ve Tegeta mahallelerinde devam etti. Göstericiler, ordunun sükûnet çağrılarına ve isyanı bitirme uyarılarına rağmen sokağa çıkmaya devam ediyor.

Ordu Komutanı General Jacob John Mkunda, Perşembe günü devlet televizyonundan yaptığı açıklamada, “Bazı kişiler 29 Ekim’de sokaklara çıkarak suç teşkil eden eylemlerde bulundu. Bunlar suçludur ve suç eylemleri derhal durdurulmalıdır,” dedi ve ordunun “durumu kontrol altına aldığını” ekledi.

Hükûmet, şiddetin boyutunu küçümsemeye çalışırken, yetkililer huzursuzluğu bastırmak amacıyla şehirlerde sokağa çıkma yasaklarını uzatma yoluna gitti.

Hastaneler Bilgi Vermiyor, BM Kaygılı

İnternet kesintisi nedeniyle gazeteciler ve insan hakları grupları için ölüm raporlarını kontrol etmek son derece zorlaştı. Ülkedeki hastanelerin de can kaybı ve yaralanmalar hakkında bilgi vermeyi reddettiği bildiriliyor.

Darüsselam’daki bir sevk hastanesinden BBC’ye konuşan bir kaynak, hastanenin Perşembe gününden beri yaralı akınıyla dolup taştığını ve şehirdeki diğer devlet hastanelerinde de morgların dolu olduğu bilgisini duyduklarını aktardı.

Birleşmiş Milletler (BM), Doğu Afrika ülkesinin güvenlik güçlerine gereksiz veya orantısız güç kullanmaktan kaçınmaları çağrısında bulundu. BM İnsan Hakları Sözcüsü Seif Magango, Cuma günü erken saatlerde Reuters’a yaptığı açıklamada, “Tanzanya’da devam eden seçimle ilgili protestolarda meydana gelen ölüm ve yaralanmalardan endişe duyuyoruz. Aldığımız raporlar, en az 10 kişinin öldüğünü gösteriyor,” dedi.

Çeşitli yabancı elçiliklerden büyükelçilerin de güvenlik güçlerinin protestolarda itidalli olması yönünde çağrıda bulunmak için Tanzanya hükümetiyle temasa geçtiği öğrenildi.

Düşük Katılım ve İktidarın Beklenen Zaferi

Cuma günü öğleden sonra itibarıyla, Devlet Yayın Kurumu TBC’ye göre, seçim komisyonu ülkenin 100 bölgesinden yaklaşık 80’inin sonuçlarını açıkladı. Uluslararası gözlemcilerin Çarşamba günkü oylamada inanılmaz derecede düşük bir katılım bildirdiği anlaşılıyor.

Tanzanya’yı 1961’deki bağımsızlığından bu yana yöneten iktidardaki Chama Cha Mapinduzi (CCM) partisinin adayı Cumhurbaşkanı Samia’nın seçimi kazanması bekleniyor. Resmi sonuçların Cumartesi günü açıklanması bekleniyor.

Zanzibar’da da Hile İddiaları

Tanzanya’nın yarı özerk adalar topluluğu olan Zanzibar‘da (kendi hükümetini ve liderini seçiyor), iktidardaki CCM’nin adayı ve mevcut Başkan Hussein Mwinyi, oyların yaklaşık %80’ini alarak kazandı. Zanzibar’daki muhalefet, AP haber ajansına “büyük çaplı hile” yapıldığını bildirdi.

İnternet kesintisi ve anakaradaki protestolar nedeniyle adadaki turistlerin de havaalanlarında mahsur kaldığı, uçuşlarda gecikmeler yaşandığı bildirildi.

Demokrasiye Yönelik Eleştiriler

Protestocular, ana muhalefet lideri Tundu Lissu‘nun vatana ihanet suçlamasıyla cezaevinde tutulması ve bir diğer muhalefet figürü Luhaga Mpina‘nın yasal teknik gerekçelerle diskalifiye edilmesi nedeniyle hükümeti demokrasiyi baltalamakla suçluyor. Bu durum, Samia’nın kazanma şansını artırdı.

2021’de selefi Başkan John Magufuli’nin görevdeyken ölümü üzerine ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı olarak göreve gelen Samia Suluhu Hassan, başlangıçta siyasi baskıyı hafiflettiği için övgü almıştı. Ancak o tarihten bu yana siyasi alan daraltıldı ve hükümeti, muhalifleri tutuklamalar ve kaçırma dalgalarıyla hedef almakla suçlanıyor.