AB’nin en yüksek ikinci yargı organı, AB Komisyonu’nun Pfizer ve AstraZeneca gibi ilaç devleriyle yaptığı Covid aşısı anlaşmaları konusunda yeterince şeffaf olmadığına ve bu şirketlerle yapılan sözleşmelerin bazı ayrıntılarını gizlemek için meşru bir neden bulunmadığına karar verdi.
Mahkemenin Çarşamba günü yayınladığı açıklamaya göre, bloğun Genel Mahkemesi tarafından alınan karar, AB Komisyonu tarafından 2020 ve 2021 yıllarında, pandeminin zirvesinde yapılan ve “yaklaşık 2,7 milyar €” (2,95 milyar $) değerindeki satın alma anlaşmalarını kapsıyor.
2021 yılında bazı milletvekilleri, kamu çıkarının korunduğundan ve AB müzakere ekibi üyelerinin kişisel çıkar çatışması yaşamadığından emin olmak için anlaşmaların şartlarını detaylandıran belgelere erişim talebinde bulundu.
Brüksel onlara sadece redakte edilmiş belgelere kısmi erişim sağladı ve müzakere ekibinin üyelerini açıklamayı reddetti. Komisyon bunun ticari çıkarları ve karar alma sürecini korumak için gerekli olduğunu savundu. Bunun üzerine milletvekilleri konuyu mahkemeye taşıdı.
Mahkeme açıklamasında, “Komisyon, COVID-19 aşılarına ilişkin satın alma sözleşmelerine kamuoyunun yeterince geniş erişimini sağlamadı” dedi. “Komisyon, bu maddelere daha geniş erişimin söz konusu teşebbüslerin ticari çıkarlarına gerçekten zarar vereceğini göstermemiştir.”
Mahkeme ayrıca, “Komisyon’un söz konusu menfaatleri doğru bir şekilde tartmak için, menfaat çatışmasının olmaması ve ilgili kişilerin mahremiyet hakkının ihlal edilme riski ile ilgili tüm ilgili koşulları yeterince dikkate almadığına” hükmetti. Kararda Brüksel’e karşı açılan iki dava kısmen onandı ve Komisyon’un verileri kamuoyundan gizleme kararları “usulsüzlükler içerdiği” gerekçesiyle iptal edildi.
Avrupa Parlamentosu’nun Ursula von der Leyen’in ikinci dönem AB Komisyonu başkanlığı için yapacağı oylamadan sadece iki gün önce gelen bu karara Brüksel hemen tepki gösterdi. Leyen ile Pfizer’in patronu arasında sözleşmelerden biriyle ilgili olarak geçen kısa mesajlar daha önce Komisyon ile milletvekilleri arasındaki anlaşmazlık noktalarından biriydi. Milletvekilleri bu mesajlara erişim talep etmiş, ancak Brüksel mesajları saklamadığını savunmuştu.
Mahkeme yaptığı açıklamada, “Genel olarak Komisyon, açıklık ve şeffaflık ilkeleri doğrultusunda belgelere mümkün olan en geniş kamu erişimini sağlamaktadır” dedi ve “sadece iki noktada davayı kısmen onayladığını” ve “Komisyon’un sadece kısmi erişim sağlama hakkına sahip olduğunu teyit ettiğini” ekledi.
Brüksel ayrıca kararı “dikkatle inceleyeceğini” ve “yasal seçeneklerini saklı tuttuğunu” belirtti. AB Komisyonu kararı bloğun en yüksek yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı’na temyize götürebilir.
