Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), İsrail’in Filistin topraklarındaki yerleşim birimlerinin inşasının Cenevre Sözleşmesi’ni ihlal ettiğine ve bu uygulamanın “de facto ilhak” anlamına geldiğine hükmetti. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, bu “yanlış” kararı reddetti ve Batı Şeria’nın Yahudi toprağı olduğunu savundu.
Divan’ın 15 yargıcı, Cuma günü İsrail’in Batı Şeria ve Kudüs’e yerleşimcileri transfer etmesinin ve bu yerleşimcilerin varlığını sürdürmesinin Dördüncü Cenevre Sözleşmesi’nin 49. Maddesi’ne aykırı olduğuna karar verdi.
ICJ Başkanı Nawaf Salam, İsrail’in Batı Şeria’daki yerleşimlerinin “de facto ilhak” olduğunu belirterek, İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki “yasadışı” varlığını “en hızlı şekilde” sonlandırması gerektiğini ifade etti.
ICJ, 2023 yılının başından bu yana İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarına yönelik “politika ve uygulamalarını” incelemekteydi. Şubat ayında yapılan duruşmalarda, Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanı Riyad Maliki, İsrail’i apartheid ile suçladı ve mahkemeden Filistin topraklarının işgalini yasa dışı ilan etmesini talep etti. İsrail, duruşmalara hukuki temsilci göndermedi.
Cuma günkü karar, BM’nin İsrail yerleşimleri konusundaki tutumunu etkileyecek. Ancak ICJ, kararın uygulanmasını sağlama yetkisine sahip değil.
Netanyahu, kararın okunmasının ardından yaptığı açıklamada, “Yahudi halkı kendi topraklarında işgalci değildir — ne Kudüs’te, ne de atalarımızın toprakları olan Yahuda ve Samarya’da” dedi. “Lahey’deki bu yanlış karar tarihsel gerçeği çarpıtamaz” şeklinde ekledi.
Netanyahu’nun sertlik yanlısı koalisyon ortakları daha sert bir yanıt çağrısında bulundu. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, geçen hafta yaptığı açıklamada, Netanyahu’nun mahkemenin İsrail aleyhine karar vermesi durumunda Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ü resmi olarak ilhak etmesini önerdi ve yerleşimlerin inşasını artırma sözü verdi.
İsrail, 1967 Altı Gün Savaşı sırasında Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs’ü ele geçirdi. Batı Şeria, üç bölgeye ayrılmış durumda; bu bölgelerden biri Filistin Yönetimi’nin tam kontrolü altında, bir diğeri İsrail güvenlik kontrolü ve Filistin idari kontrolünde, kalan kısmı ise tamamen İsrail kontrolünde. Bu son bölgede – Oslo Anlaşmaları çerçevesinde ‘B Bölgesi’ olarak adlandırılan bölgede – İsrail en fazla yerleşimi inşa etti. Anlaşmalara göre, İsrail’in bu bölgede kalıcı kontrolü sürdürmesi öngörülmemişti. Ancak, İsrail hükümeti 2000’li yılların başından bu yana bu bölgede yaklaşık 150 yerleşimin inşasına onay verdi ve şu anda Batı Şeria’da 450,000’den fazla yerleşimci yaşıyor.
