DSÖ Uyardı: Tüberküloz, 1.23 Milyon Can Kaybıyla En Ölümcül Bulaşıcı Hastalık Kalmaya Devam Ediyor

🛑 DSÖ Raporu: Tüberküloz 1.23 Milyon Ölümle Dünyanın En Ölümcül Bulaşıcı Hastalığı

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yayımlanan yıllık rapora göre tüberküloz (TB), geçen yıl 1,23 milyon kişinin ölümüne yol açarak, dünya genelinde en çok can alan bulaşıcı hastalık olma konumunu korudu. Örgüt, son dönemde vaka ve ölümlerde kaydedilen düşüşlerin “kırılgan” olduğunu vurgulayarak, mücadelenin devam etmesi gerektiğini belirtti.

COVID-19 Sonrası İlk Düşüş Eğilimi

Raporda, 2023’e kıyasla tüberküloz kaynaklı ölümlerin yüzde 3, vaka sayısının ise yaklaşık yüzde 2 azaldığı kaydedildi. Bu düşüş, COVID-19 salgını sırasında aksayan sağlık hizmetleri nedeniyle vakaların arttığı uzun bir aradan sonra görülen ilk iyileşme olarak değerlendirildi.

• Vaka Sayısı: 2024’te dünya genelinde 10,7 milyon kişi tüberküloza yakalandı (5,8 milyonu erkek, 3,7 milyonu kadın ve 1,2 milyonu çocuk).
• Tedavi Erişimi: 2024’te 8,3 milyon kişinin teşhis alarak tedaviye eriştiği ve bunun bugüne kadar kaydedilen en yüksek sayı olduğu bildirildi. Tedavi başarı oranı ise %68’den %71’e yükseldi. DSÖ, 2000’den bu yana zamanında tedavi sayesinde 83 milyon kişinin hayatının kurtulduğunu tahmin ediyor.

DSÖ Bulaşıcı Hastalıklar Departmanı Direktörü Tereza Kasaeva, “Salgın sonrası elde edilen kazanımlar kırılgan. Siyasi kararlılık, sürdürülebilir finansman ve küresel dayanışma ile bu kadim hastalığa son verebiliriz,” dedi.

Vaka Yükünün %66’sı Sekiz Ülkede

Dünya genelindeki tüberküloz vakalarının üçte ikisi (yaklaşık %66’sı) sekiz ülkede yoğunlaştı:

Hastalığı artıran başlıca risk faktörleri ise yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, diyabet, sigara kullanımı ve alkol bağımlılığı olarak sıralandı. Tüberküloz, özellikle HIV hastalarında en fazla ölüme yol açan enfeksiyon olarak öne çıkıyor; geçen yıl HIV’le yaşayan 150 bin kişi tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetti.

Finansman ve Yeni Teknolojiler

Tüberkülozla mücadele için geçen yıl harcanan miktar yalnızca 5,9 milyar dolar oldu. Bu miktar, 2027’ye kadar yıllık 22 milyar dolar olan hedefin oldukça gerisinde kaldı.

Ancak tanı ve tedavi alanındaki çalışmalar hızlandı:

• Yeni Tanı ve İlaçlar: Dünya genelinde 63 yeni tanı testi geliştirme aşamasında, 29 ilaç ise klinik deneylerde yer alıyor.
• Aşı Çalışmaları: İnsanlar üzerinde test edilen 18 tüberküloz aşı adayı bulunuyor ve bunlardan altısı Faz 3 aşamasında ilerliyor. (Mevcut BCG aşısı sadece çocuklara uygulanıyor.)
• Yapay Zeka: AIDS, Tüberküloz ve Sıtmayla Mücadele Küresel Fonu Direktörü Peter Sands, yapay zeka destekli hızlı teşhis yöntemlerinin, kaynakları sınırlı bölgelerde mücadeleyi dönüştürdüğünü belirtti.