Dünya Çapında Çığır Açan Başarı: Kök Hücre Nakli ile Görme Yetisi Geri Kazandırıldı

Japonya’da kök hücre araştırmalarında devrim niteliğinde bir gelişme yaşandı. Osaka Üniversitesi Hastanesi’nde gerçekleştirilen kök hücre nakli, korneası ağır hasar gören üç hastanın görme yetisini geri kazanmasına olanak sağladı. Dünyada türünün ilk örneği olan bu klinik çalışma, kök hücre teknolojilerinin görme kaybına karşı potansiyel çözüm sunduğunu ortaya koyarak büyük bir ilerleme olarak değerlendiriliyor.

İki yıllık takip sürecinde ciddi bir güvenlik sorunu yaşanmadığı ve nakil yapılan hastaların kornealarının daha şeffaf bir görünüme kavuştuğu belirtildi. Nakil işlemi, “limbal kök hücre yetmezliği” (LSCD) olarak bilinen ve korneada yara dokusu oluşumuna yol açarak görme kaybına neden olan bir rahatsızlığa sahip dört hasta üzerinde uygulandı. Limbus adı verilen ve kök hücreler açısından zengin olan bölgedeki kök hücrelerin işlev kaybı, bu hastalıkta görme kaybının temel sebebi olarak biliniyor. LSCD’ye sahip kişiler tek gözden sağlıklı kornea alınarak tedavi edilebiliyor; ancak her iki gözde de sorun varsa donör nakli gerekiyor.

Kök Hücreler Görme Kaybı Olan Milyonlarca Kişiye Umut Olabilir

Dünya genelinde korneaya bağlı görme kaybı yaşayan 12,7 milyon kişinin sadece yüzde 1,4’ü nakil şansına erişebilirken, nakil için uygun olan kişilerde bile doku reddi riski mevcut. Bu sorunu aşmak için Japon araştırmacılar, sağlıklı insan kan hücrelerinden elde ettikleri “indüklenmiş pluripotent kök hücreleri” (iPSC) kullanarak önemli bir adım attı. iPSC’ler, herhangi bir insan hücresinden elde edilip embriyonik benzeri bir duruma programlanarak kornea epitel hücrelerine (iCEPS) dönüştürüldü ve korneaya nakledildi. Nakilden sonraki yedi ay içinde dört hastanın tamamında görme iyileşmesi gözlenirken, bir yıl sonra görme kaybı en ağır olan hastada bazı gerilemeler tespit edildi.

En iyi iyileşme, 44 yaşındaki bir kadın ve 66 yaşındaki bir erkek hastada gözlenirken, iki hastada bağışıklık sistemi tepkisi nedeniyle beklenen düzeyde sonuç alınamadı.

Gelecek İçin Büyük Bir Adım: Daha Fazla Klinik Çalışma Planlanıyor

Bu küçük çaplı çalışma umut verici olsa da, uzmanlar uygulamaların halen deneysel ve potansiyel olarak riskli olduğunu vurguluyor. Gelecekte çok merkezli klinik deneylerle bu yöntemin daha geniş bir hasta grubuna uygulanabilirliği araştırılacak. Çalışmanın cesaret verici sonuçları, bilim dergisi The Lancet’te yayımlandı ve dünya çapında büyük yankı uyandırdı.

Görme yetisini geri kazandıran kök hücre çalışmaları, kornea nakli ihtiyacı olan milyonlarca kişi için çığır açan bir tedavi potansiyeli sunarak, tıp dünyasında heyecan uyandırmaya devam ediyor.