Hamas, Gazze’de Kontrolü Genişletiyor: ABD’nin Gelecek Planına Rağmen Yönetim Tartışmaları Derinleşiyor

Gazze’deki siviller, ABD’nin bölge için hazırladığı gelecek planı şekillenmeye devam ederken, Hamas’ın günlük yaşama yönelik müdahalelerini artırdığını söylüyor. Rakip gruplar ise örgütün, söz verdiği gibi yönetimi devredip devretmeyeceğine dair soru işaretlerini koruyor.

Ateşkes Sonrası Hızlı Güç Toplama

Geçtiğimiz ay başlayan ateşkesin ardından Hamas, İsrail’in çekildiği bölgelerde kontrolünü hızla yeniden tesis etti. Örgüt, iş birliği yapmak, hırsızlık ve çeşitli suçlarla suçladığı onlarca Filistinliyi öldürdü. Uluslararası aktörler Hamas’ın silahtan arındırılmasını ve yönetimden çekilmesini talep ederken, örgütün yerine kimin geçeceği konusunda hâlâ uzlaşı sağlanabilmiş değil.

Gazzelere Göre Yeni Kontrol Alanı: Ekonomi

Bir düzine Gazze sakini, Hamas’ın günlük tedarik zincirini ve mal girişini yakından izlediğini, bazı özel ithal ürünler — özellikle yakıt ve sigara — üzerinden ücret talep ettiğini belirtiyor. Ürünlere fahiş fiyat uyguladığı düşünülen esnafların da para cezasına çarptırıldığı aktarılıyor. Konuya ilişkin bilgi veren üç tüccar da uygulamaları doğruluyor.

Hamas hükümeti medya ofisi başkanı İsmail el-Sevvabta ise yakıt ve sigaraya ek vergi uygulandığı yönündeki iddiaları reddederek, hükümetin “yalnızca insani ve idari acil görevleri yürüttüğünü” söyledi.

“Hamas Kendini Sağlamlaştırıyor”

Washington Institute’tan Ghaith el-Omari, Hamas’ın attığı adımların hem Gazzelilere hem de dış aktörlere, “devre dışı bırakılamayacağı” mesajını verdiğini belirterek şunları söyledi:

“Uluslararası toplum bekledikçe Hamas köklerini daha da derine salıyor.”

Gazze’de bir alışveriş merkezi sahibi olan Hatem Ebu Dalal, fiyatların yüksek olmasının sebebinin mal girişinin yetersizliği olduğunu ifade ederek hükümet yetkililerinin düzeni sağlamak için piyasayı denetlediğini söyledi. Nuseyrat’ta alışveriş yapan Muhammed Halife ise fiyatların sürekli değiştiğini aktararak, “Borsa gibi” yorumunda bulundu.

ABD Planı ve Tıkanan Süreç

ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze için açıkladığı plan; ateşkes, Hamas’ın silahsızlandırılması, çok uluslu bir güvenlik gücünün konuşlandırılması ve yeniden inşayı içeriyor. 10 Ekim’de son canlı rehinelerin serbest bırakılmasıyla süreç ilerlerken, Reuters’a göre İsrail’in hâlâ toprakların yarısından fazlasında konuşlu olması Gazze’nin fiili bölünmesi ihtimalini güçlendiriyor.

Yaklaşık 2 milyon Gazzelinin tamamına yakını Hamas kontrolündeki bölgelerde yaşıyor. Hamas, 2007’de Mahmud Abbas liderliğindeki Filistin Yönetimi’nden yönetimi devralmıştı.

ABD: “Hamas Gazze’yi Yönetmeyecek”

ABD Dışişleri Bakanlığı, Gazze’den gelen vergi iddialarına ilişkin yaptığı açıklamada, “Bu nedenle Hamas Gazze’de yönetici olamaz ve olmayacak” ifadelerini kullandı. Bakanlığa göre yeni yönetim, Birleşmiş Milletler’in Trump planını onaylamasının ardından oluşturulabilecek. Çok uluslu gücün kurulmasına ilişkin ilerleme kaydedildiği de aktarıldı.

Filistin Yönetimi ise yeni hükümette söz sahibi olmak istiyor fakat İsrail, Ramallah yönetiminin Gazze’ye geri dönmesine karşı çıkıyor.

Gazzelilere Göre “Her Şey Kaydediliyor”

Gazze’de faaliyet gösteren büyük bir gıda ithalatçısı, Hamas’ın tam kapsamlı vergi sistemine dönmediğini ancak “gelen her şeyi gördüğünü ve kaydettiğini” aktardı. Giriş kontrol noktalarında kamyonlar durdurularak sürücülere sorular sorulduğu, fiyatlarla oynayanların para cezası aldığı belirtiliyor.

Savaş öncesi yaklaşık 50 bin çalışanı olan Hamas yönetimi, çok sayıda personelini kaybetmiş olsa da kalanların yeni bir idare altında çalışmaya hazır olduğunu bildiriyor. Hamas kaynaklarına göre maaşlar savaş boyunca ödenmeye devam etti ancak gelirler eşitlenerek 1.500 şekele düşürüldü.

Örgütün, öldürülen dört bölge valisinin yanı sıra 11 siyaset bürosu üyesinin de yerini doldurduğu ifade ediliyor.

“Alternatif Yönetim Kurulana Kadar Devam Edecek”

Gazze merkezli aktivist Mustafa İbrahim, Hamas’ın ABD planındaki gecikmeleri kendi yönetimini sağlamlaştırmak için kullandığını söyleyerek şu değerlendirmeyi yaptı:

“Bu şekilde devam etmesine izin verilir mi? Bence alternatif bir hükümet kurulana kadar devam edecek.”