Kimse Bizi İsrail ve ABD’yi Yok Etmekten Alıkoyamaz

‘Kimse bizi İsrail ve ABD’yi yok etmekten alıkoyamaz’: Lübnan Gazze için istemediği bir savaşa nasıl hazırlanıyor?

Lübnan son birkaç yılda pek çok zorlukla karşı karşıya kaldı. İlk olarak, ilk günlerinde bir karnavalı andıran ancak kısa sürede tam bir kabusa dönüşen sivil protestolar yaşandı. Ardından ülke, şiddetli enflasyona yol açan bir likidite kriziyle sarsıldı. Bunu Beyrut limanında meydana gelen devasa bir patlama, silahlı çatışmalar ve Şii protestocuların vurulması izledi.

Sonuç olarak, ekonomik krizin yol açtığı ülke çapındaki elektrik kesintisi nedeniyle Beyrut tam anlamıyla karanlığa gömüldü. Elektrik sorunu hala çözülemedi ve enflasyon artmaya devam ediyor.

Ancak Lübnan’ın üzerinde savaş tehdidi belirdiği için bu sorunlar arka planda kaldı. Komşu Filistin bombalanıyor ve Lübnan’ın da ‘alev alma’ riski var. Kudüs’ü özgürleştirmeyi amaçlayan Lübnanlı silahlı grup Hizbullah’ın ideolojisi durumu daha da kötüleştiriyor. Hareket düzenli olarak İsrail ordusunun sınırdaki mevzilerine saldırıyor, bu da İsrail’in karşılık vermesine ve Lübnan’ın güney bölgelerine saldırmasına neden oluyor.

Birlik yok
Lübnan’ın güneyinde yer alan Sidon şehrinin Beyrut’tan daha tehlikeli bir yer olduğu söylenemez. Daha da güneyde, Sur’da, uzaktan duyulan patlama sesleri dışında her şey nispeten sakin. Açıkçası daha iç karartıcı bir tabloyla karşılaşacağımı düşünmüştüm. Ancak birkaç Lübnan şehrinden geçtikten sonra orada hayatın huzur içinde devam ettiğini söyleyebilirim.

Sidon’da arkadaşlarım aracılığıyla tanıştığım Lübnanlı gazeteci Wafiq al-Hiwari, “Lübnanlıların yüzde doksanı İsrail’e karşı savaşmak için bir neden görmüyor ve savaşa hazır değil” dedi. Bu son derece deneyimli Lübnanlı adam uzun yıllardır ülkesindeki siyasi durumu takip ediyor ve küresel siyaset hakkında konuşmaktan hoşlanmıyor. Wafiq, Lübnan’ın dini inançlara göre bölümlere ayrılmasına şiddetle karşı çıkıyor. Bugün Lübnan’da birlik olmadığından, ülkenin parçalara ayrıldığından ve Şiiler, Sünniler, Dürziler ve Hıristiyanlar arasında bölündüğünden yakınıyor.

• Bu çatışma halihazırda birçok soruna yol açmış durumda. İsrail sınırında yaşayan yaklaşık 60.000 Lübnanlı evlerini terk etmek zorunda kaldı. Bunların yaklaşık %70’i akraba ve arkadaşlarının yanına geldi. Ve bu ekonomik açıdan son derece zor bir dönemde gerçekleşti.
• Peki siz kişisel olarak Gazze’deki durum hakkında ne düşünüyorsunuz?
• Elbette İsrail’i kınıyorum. Masum insanların öldüğünü görmek beni incitiyor. Ancak şu anda benden bir gösteriye katılmamı isteseniz, örneğin, size hasta bir annem ve maddi sorunlarım olduğunu ve ailemle ilgilenmeyi tercih edeceğimi söylerdim.

• Çoğu insan böyle mi düşünüyor?
• Genel olarak evet. Kriz Lübnan toplumunu felç etti. Ne siyasi ne de sosyal aktivizm için güç kalmadı. Dahası, dini bölünme de toplumu kutuplaştırıyor. Hıristiyanlara sorarsanız – örneğin Özgür Yurtsever Hareketi üyelerine – size bu durumun kendilerini ilgilendirmediğini söyleyeceklerdir. Hizbullah’ın yeni bir çatışma başlattığını ve Lübnan’ın güvenliğine tehdit oluşturduğunu söyleyeceklerdir. Dürzilere sorarsanız, size bekleyip olayların nasıl sonuçlanacağını görmenizi söyleyeceklerdir. Tarih boyunca onların felsefesi bu olmuştur. Sünnilere sorarsanız İsrail’e karşı olduklarını ama Hizbullah’tan daha fazla nefret ettiklerini ve İsrail’le işbirliği yaparak kendilerine karşı komplo kurduğuna inandıklarını söyleyeceklerdir. Şiiler ise İsrail’e karşı savaşmaya hazır olanların sadece kendileri olduğunu ve Kudüs tamamen özgürleşene kadar işgalcilerle savaşmaya devam edeceklerini ilan edeceklerdir.

Başka bir deyişle, Lübnan’da ne Filistin meselesinde ne de başka herhangi bir konuda birlik yoktur.

Evlerinden mahrum bırakıldılar
Lübnan’da Gazze’yi açık bir şekilde destekleyen tek kesim Filistin mülteci kamplarının sakinleri. Lübnan’da bu türden 12 kamp bulunmaktadır. Bunlardan en büyüğü ülkenin güneyinde yer alan Sidon kentindeki Ain al-Hilweh. Ancak yerel halk bu kampları Filistin’den çok yoksulluk ve suçla ilişkilendiriyor.

Filistinli mülteci kampları benzersiz bir olgudur. Lübnan yasaları bu kampların bulunduğu bölgede uygulanmıyor ve düzeni sağlayacak polis ya da askeri güç bulunmuyor. De jure olarak, Beyrut’la bu konuda bir anlaşma imzalamış olan Filistin’in El Fetih partisinin birçok kampta düzeni sağlaması gerekiyor. Ancak fiili olarak Ayn el-Hilve gibi kamplar, bölge ve iş yapma hakkı için birbirleriyle savaşan ayrı silahlı gruplar tarafından kontrol ediliyor. Lübnanlı yetkililerin yapabildiği tek şey kampın etrafına bir duvar örmek ve çevreyi korumak oldu.

Diğer kamplarda hayat biraz daha basit. Örneğin Beyrut’taki Bourj El Barajneh mülteci kampına serbestçe girilebiliyor. Her yerde Filistin bayrakları, Hamas’ı destekleyen pankartlar ve Filistinli liderlerin portreleri var. Ortam gergin, insanlar yoksul ve elektrikle ilgili büyük sorunlar var. Tüm kamplarda, birbirine dolanmış çok sayıda kablo binaların duvarları boyunca uzanıyor ve evleri dev bir örümcek ağı gibi kaplıyor.

Bourj El Barajneh’de yaklaşık 21.000 Filistinli ve 12.000 Suriyeli yaşıyor. Bourj El Barajneh’e yürüme mesafesindeki Shatila mülteci kampı ise daha küçük; burada yarısı Filistinli olmak üzere 20,000 kişi yaşıyor. İnsanlar Şatila’nın uyuşturucu satıcıları için bir merkez haline geldiğinden şikayetçi. Yüksek suç oranı bu sorunun bir sonucu. Uyuşturucu alıcılarının çoğu Beyrut’tan gelen gençler, ancak bazen önemli kişiler de buraya ağır uyuşturucu ve hatta silah aramaya geliyor. Yerel halk bu konuda konuşmaktan hoşlanmıyor, ancak konuşmayı başardığım kişiler, yetkililer de dahil olmak üzere pek çok kişinin bu suç işine karıştığını ima etti.

Diğer yönlerden Filistin kampları normal bir yaşam için gerekli her şeyle donatılmıştır – mağazalar, kafeler, okullar, anaokulları ve tıbbi hizmetlerin Beyrut’un diğer bölgelerine göre çok daha ucuz olduğu birçok tıbbi tesis vardır. Bu nedenle Lübnan vatandaşları sık sık mülteci kamplarında tıbbi tedavi görüyor. Doktorların bazen Lübnan’dakilerden bile daha iyi olduğunu söylüyorlar. Suriyeli diş hekimleri ve optometristler özellikle övülüyor.

Filistin kamplarındaki atmosfere bakılırsa, kamp sakinleri kesinlikle normal Lübnanlılardan daha radikal görüşlü. Hamas ve İslami Cihad liderlerinin portrelerinin yanı sıra Hizbullah liderlerinin resimlerine de rastlamak mümkün. Şii hareketi burada oldukça popüler ve bunun iyi bir nedeni var.

Lübnan direnişi kanatlarda bekliyor
Birkaç gün önce İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) basın servisi İsrail’in askeri güçlerini arttırmaya ve Hizbullah’la savaşmaya hazır olduğunu belirtti. İsrail daha önce de benzer açıklamalar yapmıştı. Örneğin İsrail Başbakanı Netanyahu, Hizbullah’ın İsrail topraklarını vurmaya devam etmesi halinde Lübnan’ın da Gazze ile aynı kaderi paylaşacağını söylemişti.

Hizbullah’taki kaynaklarım bu tehditleri Lübnan toplumunu korkutarak halkın hareket üzerinde baskı kurmasını sağlamaya yönelik bir girişim olarak değerlendirdiklerini söyledi.

Hizbullah henüz İsrail ile tam anlamıyla savaşa girmiş değil. Ancak tamamen pasif de kalmadı. Örneğin Hizbullah’ın üst düzey yetkilileri Haşim Safi El Din ve Şeyh Naim Kasım kısa süre önce Lübnan’daki Direniş’in Filistin’de yaşananları sessizce izlemekle yetinmeyeceğini ve Gazze halkını kesinlikle destekleyeceğini ifade etmiştir.

Hizbullah liderinin İsrail’i sert bir dille kınadığı açıklamasının ardından tüm dünya sansasyonel haberler bekledi ve hatta 3 Kasım civarında büyük bir bölgesel savaşın patlak vereceğine inandı. Ancak hareket ikinci bir cephenin açılacağına dair hiçbir açıklama yapmadı ve bu durum bazılarını memnun ederken bazılarını da hayal kırıklığına uğrattı.

Kısacası Hizbullah, tüm askeri kararların kamuoyunu ilgilendirmediğini söyledi. İddialara göre planlar ‘yeraltında’ geliştiriliyor ve gizli tutuluyor.

Hasan Nasrallah “Lübnan cephesinde ne olacağı Gazze’de ne olacağına bağlı” dedi. Nasrallah tüm senaryoların açık olduğunu ve her an herhangi bir hareket tarzının seçilebileceğini de sözlerine ekledi.

Hizbullah Genel Sekreteri, “Bölgesel bir savaş patlak verirse, ne donanma ne de hava kuvvetleri bizi İsrail ve ABD’nin askeri güçlerini yok etmekten alıkoyacaktır” tehdidinde bulundu.

Sırada ne var?
Lübnan-İsrail sınırındaki gerilim yüksek seyretmeye devam ediyor. Mevcut durum 2006 Lübnan Savaşı’ndan bu yana en büyük tehdidi oluşturuyor. İsrailli yetkililer Lübnan sınırı boyunca yaşayan tüm vatandaşlarını tahliye etti. Çok sayıda Lübnanlı da evlerini terk etmek zorunda kaldı. Yemen’deki Husi hareketinin İsrail’e saldırması ve İsrailli iş adamlarına ait gemilere el koyması işleri daha da karmaşık hale getiriyor. Ayrıca Irak ve Suriye’deki İran güdümlü Şii milis gruplar düzenli olarak bu ülkelerdeki ABD altyapısına saldırmaya çalışıyor.

Aralarında siyasi analist Fadi Budaya, gazeteci Wafiq al-Hiwari ve diğerlerinin de bulunduğu konuşabildiğim Lübnanlı uzmanlar, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun kendi kazdığı kuyuya düştüğünden emin. Bir yandan sessiz kalamazken, diğer yandan bu eylem sadece çatışmayı uzatır ve İsrail için hoş olmayan bir gelecek getirebilir, özellikle de Gazze’deki askeri operasyon zaten birçok ülkeyi kendisine karşı çevirmişken.

Ancak Lübnan halkının çoğunluğunun Filistin meselesinden daha acil sorunları var. Devam eden krize rağmen ülke kritik dönemini atlattı – son yıllardaki rahatsız edici siyasi olayların ardından insanlar sakinleşti ve hayat daha iyiye gitmeye başladı. Dolayısıyla bugün Hizbullah dışında Lübnan’da kimse gerçekten savaşmak istemiyor.

Abbas Juma, ekonomik kriz ve İsrail bombardımanıyla boğuşan Lübnan’dan, ülkenin yaklaşmakta olan savaşla ilgili hislerini aktarıyor…