Miki Fare Kamu Malı Oldu

Disney’in imza karakteri üzerindeki telif hakkı 1 Ocak’ta sona erdi…

Gelmiş geçmiş en tanınmış kurgusal karakterlerden biri olan Mickey Mouse, Walt Disney Company’nin ikonik çizgi filmin ilk versiyonları üzerindeki münhasır haklarını kaybetmesiyle birlikte kamu malı haline geldi.

ABD yasaları bir telif hakkının 95 yıl süreyle kullanılmasına izin veriyor; yani Disney’in Mickey Mouse’un 1928’de ilk kez göründüğü ‘Steamboat Willie’deki hakları 1 Ocak 2024’te sona erdi.

Artık herkes çizgi fareyi resimlerde, romanlarda, şarkılarda ve başka yerlerde kullanabilir, ancak belirli kısıtlamalarla. Disney’in Mickey Mouse’u korumak için hala yolları var çünkü karakterin daha modern versiyonları üzerindeki telif hakkını önümüzdeki yıllarda da elinde tutacak. Şirket, yaratıcıların yapabileceklerini sınırlayabilecek ticari markalarını savunmaya devam edeceğini söylüyor.

Associated Press’e konuşan bir Disney sözcüsü, “Mickey Mouse’un 1928 yapımı Steamboat Willie adlı kısa filmde ilk kez görünmesinden bu yana, insanlar bu karakteri Disney’in hikayeleri, deneyimleri ve özgün ürünleriyle özdeşleştirdi” dedi. “Steamboat Willie filminin telif hakkı sona erdiğinde de bu durum değişmeyecektir.”

Kırmızı şortu, büyük sarı ayakkabıları ve beyaz eldivenleriyle antropomorfik bir fare olan Mickey, Disney markasının sembolü ve dünya çapında en çok tanınan ve sevilen karakterlerden biri haline gelmiştir. Mickey’yi çizdikten kısa bir süre sonra Walt Disney ona bir kız arkadaş, puantiyeli elbisesi ve başında büyük bir fiyonk olan dişi bir fare olan Minnie’yi çizdi.

Walt Disney, 1928 yılında ‘Steamboat Willie’yi yarattıktan sadece bir ay sonra, Mickey Mouse karakterini telif hakkı koruması için resmi olarak tescil ettirdi. Diğer şirketlerle birlikte Disney, ABD Kongresi’nde telif hakkı sürelerini uzatmak için başarılı bir lobi faaliyeti yürüttü ve bu süreyi 95 yıla çıkardı. On yıllar boyunca Mickey ve Minnie’nin Disney dışı çeşitli çizgi filmlerde, çizgi romanlarda, filmlerde ve ticari ürünlerde yer alması telif hakkı ihlali nedeniyle davalara neden oldu.

Sektör uzmanları Mickey’nin kamusal alana girişini tarihi olarak nitelendiriyor. Duke Center for the Study of the Public Domain direktörü Jennifer Jenkins, “Bu büyük bir olay,” diyor. “Telif hakları camiasında çok büyük bir heyecan yaratıyor – nihayet gerçekleşiyor.”

2024’te kamu malı olacak eserler ya da karakterler listesinde Mickey Mouse gibi ilk kez 1928’de ortaya çıkan Tigger da yer alıyor. Zıplayan kaplanın ilk ortaya çıktığı kitap olan ‘The House at Pooh Corner’ 96 yaşına girdi. 1928 tarihli diğer eserler arasında D. H. Lawrence’ın ‘Lady Chatterley’s Lover’ romanı; E.M. Remarque’ın ‘All Quiet on the Western Front’ romanı ve Buster Keaton’ın ‘The Cameraman’ filmi yer alıyor.