Tütün Mamulleri ve Alkol TBMM Gündeminde

Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Kanunla; Ürün İzleme Sistemi’ne müdahale edenlere 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası verilecek, Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlar, 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak, Tütün, tütün mamulleri ve alkollü içecekler piyasasında üreticilerden 50 milyon liraya kadar teminat alınacak, Kesintisiz 1 yıl boyunca sinyal alınamayan cep telefonlarının IMEI’leri pasife alınacak.

Teklifin ikinci bölümü üzerine İYİ Parti Grubu adına söz alan İzmir Milletvekili Aytun Çıray, iktidarın tütün ve alkollü içkilere zam yaparken bir taşla iki kuş vurmayı hedeflediğini söyledi.

Türkiye’nin Avrupa’da alkol tüketiminde sonuncu sırada yer aldığını belirten Çıray, şöyle devam etti:

“Alkollü içki tüketimini daha da azaltmak sosyolojik olarak mümkün olmadığı gibi, devletin ölçüsüz vergilendirme yoluyla bir hayat tarzı dayatması anlamına geldiği için kabul edilebilir bir politika olarak yürümemiştir. Resmen örtülü ve dolaylı bir ayrımcılık yapılmaktadır. Hükümetin ikinci hedefi de zamlarla vergi gelirlerini artırmaktı. Bu hedefin de gerçeklerin duvarına çarpıp tuzla buz olması kaçınılmazdı; nitekim öyle oldu. Tüketiciler, tütün ve alkollü içkilerde kaçak ürünlere yöneldikleri için hedeflenen vergi gelirlerinin bir hayli altında vergi gelirleri elde edilmiştir.”

MHP İstanbul Milletvekili Hayati Arkaz, tütün ve alkolün zararlarına dikkati çekerek, sigara içen kişilerin içmeyenlere göre 4 kat daha fazla kalp krizi riski taşıdığını vurguladı. Arkaz şunları kaydetti:

“Dünyada her yıl tütün kullanımının yol açtığı sağlık sorunları nedeniyle milyonlarca insanımızı kaybediyoruz. Maalesef, tütün küresel bir salgın hastalıktır. Günümüz hastalıklarının sebebinin büyük bir oranı yine sigara ve yol açtığı hastalıklar. Alkol bağımlılığı sıklıkla farklı psikolojik ve bedensel sorunlarla birlikte görülür. Alkol bağımlılığı tanısı olan kişilerde farklı nedenlerle bağımlılık riski, depresyon, kaygı sorunları, şizofreni, kişilik bozuklukları gibi ruhsal problemler yapabilir. Aynı zamanda, bedensel olarak da sarılık, kanser, siroz, yüksek tansiyon, kalpte büyüme, ani kalp krizi ve damar tıkanıklıkları görülür.”

HDP Şanlıurfa Milletvekili Ömer Öcalan, yerli tütünün 20 yıl önce Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 40’ını karşılarken bugün bu oranın yüzde 10 dahi olmadığını iddia etti.

Yerli, küçük çiftçinin çiftçilik yapamaz duruma geldiğini ileri süren Öcalan, “Yerli tütün üreticileri Urfa’dan tütününü çıkarıp Antep’e götürüp satmak isterken yolda yakalanırsa üç yılla sekiz yıl arasında ceza öngörülüyor. Şimdi biz bunu nasıl kabul edelim?” dedi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı, Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, iktidarın yerli tütün üreticisini mağdur ettiğini ileri sürerek, “Her şey memlekette bitti, Adıyamanlının, Malatyalının, Urfalının Tokatlının tütünü kaldı, Allah sizi ıslah etsin.” ifadelerini kullandı.

Ağbaba’nın bu sözlerine AK Parti İstanbul Milletvekili Eyüp Özsoy tepki gösterdi. Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, tartışma sırasında Ağbaba’nın, AK Parti İstanbul Milletvekili Özsoy’a beddua ve hakaret etiği gerekçesiyle oturuma 10 dakika ara verdi.

Aranın ardından konuşmasına devam eden Ağbaba, tütün üreticilerinin sorunlarını dile getirdiği için eleştirildiğini savunarak, “Siz Abuzer’in, Abdurrahman’ın, Ahmet dayının değil Abraham’ın adamlarısınız.” ifadelerini kullandı.

Söz alan AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, Ağbaba’nın İçtüzük kurallarını ihlal ettiğini söyledi.

Sözlerini Ağbaba’ya iade ettiklerini belirten Akbaşoğlu, “Kendisine ve kendisinin ağababalarına her platformda cevabımızı verdik, veriyoruz. Tütün ile ilgili en kapsamlı düzenlemeyi AK Parti getirdi. Yerli üreticimizin lehine, kaçakçılığın önüne geçecek düzenlemeler yaptık. Bunun dışındaki yaklaşımlar provokatif yaklaşımlardır.” diye konuştu.

Ağbaba’nın şov yaptığını, sözleriyle ilgili gereğinin yapılması gerektiğini ifade eden Akbaşoğlu, “CHP, eski CHP değil. Hey gidi hey, o antiemperyalistler nerede, nerede kaldınız? Yazıklar olsun size. Bugün manda ve himayeyi sizler savunuyorsunuz.” dedi.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel ise Ağbaba’nın kendi ilindeki üreticilerin mağdur olduğunu ve onların sorunlarını dile getirdiğini söyledi.

Konuşmaların ardından TBMM Genel Kurulunda teklifin ikinci bölümündeki maddelerinin görüşülmesine geçildi.

Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.

Kabul edilen maddelere göre, yetki verilip verilmediğine bakılmaksızın vergi güvenliğini sağlamak için kullanılmasına zorunluluk getirilen özel etiket ve işaretlerle ürünlerin etiketlenmesi, işaretlenmesi, etiketlenen veya işaretlenen ürün bilgilerinin, kurulan veri merkezine aktarılmasını sağlayan Ürün İzleme Sistemi’ne (ÜİS), fiziksel veya bilişim yoluyla müdahale ederek Hazine ve Maliye Bakanlığına elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyenler veya bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine neden olanlara 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası verilecek.

Makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi üretmek isteyenler için yıllık 2 milyar adet üretim kapasitesine sahip tesis kurma zorunluluğu getirilecek. Aynı markadan olmak şartıyla sigaranın ithalatında aranan yurt içi üretim şartı, makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi ithalatında da aranacak.

Makaron ve sigara üretim tesislerinde, Tarım ve Orman Bakanlığına bildirimde bulunmadan, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılması zorunluluğu getirilen özel etiket ve işaretlerle ürünlerini etiketlemeden veya işaretlemeden makine çalışma testleri, ürün denemeleri veya deneme üretimi yapanlara, 10 bin liradan az olmamak üzere üretilen her bir adet başına 1 lira idari para cezası verilecek.

Makaron ve sigara üretim tesislerinde, makine çalışma testleri, ürün denemeleri veya deneme üretimi kapsamında üretilen makaron ve sigaraları süresi içinde imha etmeyenlere, 10 bin liradan az olmamak üzere, üretilen her bir adet başına 1 lira para cezası uygulanacak.

ÜİS’e usulsüz müdahale edenler, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nda yer verilen aykırı fiillerinden dolayı kesinleşmiş mahkumiyet kararı olanlara, bu kanun kapsamında yürütülen faaliyetlere ilişkin hiçbir belge verilmeyecek, verilmiş olanlar Tarım ve Orman Bakanlığınca iptal edilecek. ÜİS’e usulsüz müdahale edenler ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na aykırı fiilleri işlediği tespit edilenlere bu kanun kapsamında yürütülen faaliyetlere ilişkin verilen belgeler, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar askıya alınacak ve bu süre içinde söz konusu tesis veya iş yeri için başka bir gerçek veya tüzel kişiye belge verilmeyecek.

Tütün, tütün mamulleri ve alkollü içecekler piyasasında üreticilerden 50 milyon liraya kadar teminat alınacak.

Bu kapsamda izin, uygunluk ve yetki belgesine tabi faaliyetlerde bulunanlardan, belirtilen teminatı vermeyenlerin faaliyete ilişkin belgeleri teminat verilinceye kadar askıya alınacak. Bu süre içinde söz konusu tesis için başka bir gerçek veya tüzel kişiye de izin, uygunluk ve yetki belgesi verilmeyecek. Bu çerçevede alınan teminatların paraya çevrilmesi halinde paraya çevrilen tutar, alacaklı idareler arasında garameten taksim edilecek.

Tütün, tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kağıdı, sigara filtresi, alkol ve alkollü içkilerin üretim ve ithalat faaliyetleri ile tütün ticareti yetki belgesi kapsamındaki faaliyetlere ilişkin izin, uygunluk ve yetki belgesi başvurusu, tadili veya süre uzatımına ilişkin taleplerin yerine getirilmesi için süresinde ödenmeyen idari para cezası borcu, vadesi geçmiş prim ve idari para cezası borcu ile vergi dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmaması şartı getirilecek.

Kullanılma zorunluluğu getirilen özel etiketi veya işareti olmayan özel tüketim vergisine tabi makaron tespitlerinde, söz konusu ürünleri belirli sayıda bulunduran, üreten veya ithal edenler de cezalı tarhiyattan müteselsilen sorumlu tutulacak.

Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek.

Teklifin, makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi üretmek isteyenler için yıllık 2 milyar adet üretim kapasitesine sahip tesis kurma zorunluluğu ile Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasını düzenleyen maddesi kanunun yayım tarihinde, diğer maddeleri ise 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.

Elektronik haberleşme şebekelerinden hizmet almayan cihazların elektronik kimlik bilgilerinin pasife alınma süresi, 7 yıldan 1 yıla düşürülecek. Son sinyal alınmasından itibaren kesintisiz 1 yıl boyunca sinyal alınamayan cep telefonlarının IMEI’leri, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından pasife alınacak. Uygulamada, maddenin yürürlüğe girdiği tarih olan önceki bir yıllık süre dikkate alınacak.

Bu suretle elektronik kimlik bilgileri kayıtlı olmaktan çıkarılan cihazlar, son kullanıcılarına ait bir hatla kullanıldığında, bu cihazların elektronik kimlik bilgileri başka bir işleme gerek kalmaksızın tekrar kayıtlı hale getirilecek.

Elektronik kimlik bilgileri bu suretle tekrar kayıtlı hale getirilemeyen cihazlar için BTK’nin düzenlemeleri kapsamında başvuru yapılması gerekecek.

Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, teklifin kabul edilmesinin ardından Genel Kurul’un gündeminde yer alan diğer kanun tekliflerinin görüşülmesine geçti. Komisyonların yerine almaması üzerine Bilgiç, oturumu yarın saat 14’de açılmak üzere kapattı.