Bilim İnsanları Zamana Yeni Bir Yöntemle Dokundu: Saatlere Gerek Kalmayabilir

Fizik dünyası, zamanı ölçmenin ezber bozan yeni bir yöntemiyle sarsıldı. İsveç’in Uppsala Üniversitesi’nden bilim insanları, zamanı ölçmek için başlangıç noktasına ihtiyaç duymayan bir teknik geliştirdi. Araştırmacılar, elektronların oluşturduğu dalga desenlerini analiz ederek zamanın adeta “parmak izini” ortaya çıkardı.

2022 yılında başlatılan araştırma kapsamında, kuantum fiziğinin sınırlarında dolaşan “Rydberg” atomları üzerine yoğunlaşıldı. Lazerle yüksek enerji seviyelerine çıkarılan bu atomlar, devasa hale gelirken içlerindeki elektronlar da alışılmış davranışların dışına çıkarak kuantum dünyasının rastlantısallığıyla hareket etmeye başlıyor. Fizikçiler, bu karmaşık yapıdaki elektron dalgalarını okuyarak zamanı ölçebilen bir sistem ortaya koydu.

Saatsiz Zaman Ölçümü

Araştırmanın temelini oluşturan “pompa-sonda” tekniğiyle önce bir lazer darbesiyle atom uyarılıyor, ardından ikinci bir lazer darbesiyle bu uyarılmış halin zaman içindeki değişimi izleniyor. Ortaya çıkan dalga desenleri, zamanı gösteren sabit bir imza gibi davranıyor. Araştırmayı yöneten fizikçi Marta Berholts, yöntemi şöyle açıklıyor:

“Bir sayaçla zaman ölçüyorsanız, önce bir başlangıç noktası belirlemeniz gerekir. Ancak bu teknik sayesinde yalnızca oluşan desenlere bakarak ‘4 nanosaniye geçmiş’ diyebiliyoruz.”

Gelecekte Yeni Uygulamalar Mümkün

Şimdilik helyum atomları üzerinde uygulanan bu teknik, gelecekte farklı atom türleri ve lazer darbeleriyle daha da geliştirilebilir. Yeni yöntemin kuantum teknolojilerinden iletişim sistemlerine kadar geniş bir alanda çığır açması bekleniyor.

Bu buluş, zamanın sadece saatlerle değil, doğanın kendi iç ritmiyle de ölçülebileceğini gösteriyor. Kuantum evreninde zaman artık sadece geçmiyor, iz bırakıyor.