Tahran’ın iyileşen uluslararası statüsü ve yaptırımlara dirençli ekonomisi, Batılı güçleri gerçekten rahatsız eden şeydir…
G7’nin İran’ın nükleer programı konusundaki kaygısı, gerçekte Tahran’ın konvansiyonel silah programını, bölgesel ittifaklarını ve Moskova ile daha güçlü bağların geliştirilmesini azaltmayı amaçlayan İran karşıtı eyleme kamuoyu desteğini artırmayı amaçlayan onlarca yıllık bir KİS komplo teorisini papağan gibi tekrarlamaktadır.
Mayıs ayında Yedi Grup (G7) liderleri arasında yapılan toplantıdan sonra, ittifakın gidişatı hakkında bir dizi duyuru yapıldı. Almanya, Fransa, İngiltere, ABD, Japonya, Kanada ve Avrupa Komisyonu, Çin’e olan ticaret bağımlılığını azaltmak için önlemler almayı kabul etti. Ayrıca, İran’ın Ortadoğu’daki etkisiyle mücadele etme sözü verirken, Ukrayna’nın savaş bütçesine olan bağlılıklarını ilerletmeyi de kabul ettiler. Japonya’nın Hiroşima kentinden yola çıkan gündem platformu, ortaya çıkan çok kutuplu düzende büyük dünya ve bölgesel aktörler arasındaki bölünmeleri daha da şiddetlendirmeyi amaçlıyor.
Tahran uzun zamandır Batı’nın öfkesinin ve yaptırımlarının hedefi olmuştur ve yakın zamana kadar Basra Körfezi’ndeki komşusu Suudi Arabistan ile rekabete kilitlenmişti. Bununla birlikte, ABD ve müttefikleri çabalarını Rusya ve Çin ile mücadeleye odakladıkça, bu durum daha az güçlü olan İran’ın yaptırımlar altında hayatta kalması için fırsatlar sundu.
17 Mayıs’ta, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İranlı mevkidaşı İbrahim Raisi, uluslararası Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoru’nu tamamlamayı amaçlayan bir İran demiryolu güzergahının inşasını finanse etmek için bir anlaşma imzaladı. Bu ay ayrıca, 28 Rus enerji şirketinin İran’ı ziyaret etmeyi planladığı, İran’la işbirliğini artırmayı ve İran’ın petrol ve gaz endüstrisini ilerletmeye potansiyel olarak yardımcı olmayı amaçladığı ortaya çıktı. Bu iki gelişme, her ikisi de Batı’ya alternatifler bulma ve yaptırımlarının amaçlanan etkilerini atlatma konusunda kendilerini kanıtlamış olan dünyanın en çok yaptırım uygulanan iki ülkesi arasındaki artan işbirliğine katkıda bulunuyor.
Bu bağlamda, İran’ın nükleer silah peşinde koştuğu iddiasıyla ilgili komplo teorileri Batı söyleminde yeniden ortaya çıktı. G7’nin konuyla ilgili taslak bildirisi, ülkelerin “İran’ın nükleer programını durmadan tırmandırması konusundaki endişelerini” dile getirirken, “İran’ın asla nükleer silah geliştirmemesi gerektiği yönündeki açık kararlılığı” yineledi. Ancak İran’ın nükleer programına ilişkin iddialara şu cümle de eşlik etti:
“İran’ın füzelerin, insansız hava araçlarının (İHA) ve ilgili teknolojilerin devlet ve devlet dışı aktörlere transferi de dahil olmak üzere devam eden istikrarsızlaştırıcı faaliyetleriyle ilgili ciddi endişelerimizi ifade ediyoruz.”
Batılı yetkililer, İran’ın atom bombası geliştirdiğini yanlış tahmin etme konusunda uzun bir geçmişe sahipler ve ayrı bir büyük sorun ortaya çıktığında İran’ın ne zaman bir atom bombasına sahip olacağı konusunda yanlış spekülasyonlar sunuyorlar. Şimdi Rusya-İran ilişkileri geliştiğine, Tahran-Riyad yakınlaşmasına Pekin aracılık ettiğine ve yaptırımlar rejim değişikliğine yol açmakta başarısız olduğuna göre, Batı dünyasının birleşebileceği bir konuda İran hükümetini kınamak için yeni bir baskı var gibi görünüyor.
Mayıs ayının başlarında, İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, Fox News’e verdiği demeçte, “İran’ın nükleer silah geliştirmesini önlemenin İngiltere dış politikasında mutlak bir öncelik olmaya devam ettiğini” söyledi ve İngiltere’nin İran’a yaptırım uygulamak için Almanya, Fransa ve ABD ile “çok, çok yakın” çalışmaya devam ettiğini söyledi. Ve İran’ın nükleer silahları hakkındaki hiçbir konuşma, İsrailli bir yetkili devreye girmeden tamamlanmış sayılmaz. İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, Tahran’ın şu anda beş nükleer silah için yeterli uranyuma sahip olduğunu iddia etti.
1992’den bu yana, İsrailli yetkililer İran’ın nükleer bomba üretmesinin ne kadar süreceği konusunda sürekli olarak yanlış iddialarda ve tahminlerde bulunuyorlar; eski İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ilk olarak uluslararası toplumu “İran’ın 1999’a kadar nükleer bombayla silahlandırılacağı” konusunda uyardı. Ocak 2021’de, eski IDF şefi Aviv Kochavi, nükleer silahların “aylar, hatta belki haftalar” içinde geliştirilebileceğini iddia etti.
Gerçekte, İran’ın gizli bir nükleer silah programına sahip olduğuna dair hiçbir kanıt olmadığı gibi, Tahran’ın bombayı kullanmak bir yana, bombalamayı geliştirmeye çalıştığını gösteren herhangi bir kanıt da yoktur. Bu noktada, sayısız tahminin belirlediği son tarihler geçtikten sonra, mevcut konuşma gerçeklerden arındırılmış bir komplo teorisinden biraz daha fazlasını ifade ediyor. Bu konuda rasyonel bir şekilde düşünüldüğünde, İran’ın nükleer silah kullanması da bir anlam ifade etmeyecektir, özellikle de İsrail’e karşı değil, gerçekten bir nükleer silah arıyorsa, çünkü bu, İslam inancındaki en kutsal üçüncü yeri yok edebilir.
Bununla birlikte, İran’ın Batı’nın Ortadoğu’daki gündemine açık ve mevcut bir tehdit oluşturmasının birkaç yolu var. İlk ve en acil tehdit savunma sanayii üzerinden geliyor. İran şimdi, gerekirse Orta Doğu’daki NATO ve İsrail kuvvetlerine önemli zararlar verebilecek sofistike insansız hava araçları ve füzeler üretiyor. Buna ek olarak, Tahran’ın Lübnan’da Hizbullah, Filistin’de Hamas, Yemen’de Ensarallah (Husiler), Irak’ta Kataeb Hizbullah ve kendi alanlarında güçlü kalan diğerleri gibi müttefikleri var.
Son olarak, İran’ın ekonomik olarak daha parlak bir gelecek için doğru yolda olduğu açıktır. Suudi Arabistan ile olan düşmanlığını sona erdirmeyi başardı ve bu, bir dizi Ortadoğu ülkesi içindeki rekabetlerinin azaldığı anlamına geliyor. Bölgesel istikrara yönelik bu adımlar, Tahran ve Moskova arasındaki ilişkilerin gelişmesiyle birleşti. İran ayrıca, 400’de açıklanan ve en azından daha fazla işbirliği ve yatırım için kapıyı açan Çin ile 2021 milyar dolarlık potansiyel bir anlaşma üzerinde anlaştı.
ABD ve Avrupalı müttefiklerinin hem Çin hem de Rusya ile mücadeleye yoğun bir şekilde odaklandığı bir zamanda, Ortadoğu’daki en büyük düşmanı İran’ın düşmanlarıyla bir araya geldiğine tanık olmak büyük bir hayal kırıklığıdır. Bu yüzden nükleer silahlar konusu tekrar gündeme geldi. Tepeden tırnağa nükleer silahlarla donanmış Batılı ulusların başkalarına ne yapmaları gerektiğini söyleyecek durumda olmadıkları anlamına gelmiyor ancak İran’ın yaklaşmakta olan KİS sorununun ciddi bir sorun olmadığı açıktır.
