Güney Afrika, Tarım İhracatında Rekor Kırdı

Küresel ticaret gerilimleri tarım sektörünü zorluyor

Güney Afrika’nın tarım ihracatı, 2024 yılında 13,7 milyar dolara (R255,5 milyar) ulaşarak rekor kırdı ve bir önceki yıla göre %3 artış gösterdi.

Ancak bu olumlu tabloya rağmen, Tarım İşletmeleri Odası (Agbiz), küresel ticaret gerilimlerinin özellikle ABD ile Çin arasındaki anlaşmazlıkların Güney Afrika’nın ihracat pazarını olumsuz etkileyebileceği konusunda uyardı.

Rapora göre, ülkenin tarımsal ticaret fazlası 6,2 milyar dolar olarak kaydedildi, ancak bu rakam geçen yıla kıyasla %2’lik bir düşüş gösterdi.

ABD-Çin ticaret savaşı risk oluşturuyor

Ekonomistler, ABD’deki ekonomik gelişmeler ve dolar dalgalanmalarının rand üzerindeki etkisinin süreceğini belirtirken, ABD’nin yeni tarife politikalarının beklenenden daha az sert olabileceği ihtimali randın görece güçlü kalmasına olanak tanıyabilir.

Güney Afrika’nın tarım sektörü, özellikle ABD’ye olan bağımlılığını azaltarak ticaretini çeşitlendirmek zorunda kalabilir. ABD’nin Çin’e yönelik %25’lik tarife uygulamasına karşılık olarak Pekin yönetimi de sert misillemelerde bulundu.

Bu küresel ticaret savaşının etkileri, Güney Afrika’nın lojistik verimliliğini artırma gerekliliğini ve Avrupa Birliği (AB), Afrika, Asya, Orta Doğu ve Amerika kıtasında pazar varlığını sürdürme ihtiyacını daha da önemli hale getiriyor.

ABD ile ticarette Agoa anlaşmazlığı

Agbiz Başekonomisti Wandile Sihlobo, Güney Afrika’nın Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası (Agoa) kapsamından çıkarılması halinde, ABD’ye ihracatta %3’lük bir ithalat vergisiyle karşı karşıya kalacağını belirtti.

Sihlobo, “Bu %3’lük vergi, ABD pazarına gümrüksüz erişim sağlayan rakip ülkelere avantaj kazandıracaktır. Güney Afrika’nın ABD’ye tarım ihracatında en önemli kalemler turunçgiller, üzümler, şarap ve meyve sularıdır. ABD’ye ihracatımız toplamın %6’sını oluşturuyor,” dedi.

Ancak ABD ile Güney Afrika arasındaki siyasi gerilimler nedeniyle Agoa anlaşmasının geleceği tehlikeye girebilir. Özellikle Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail’i soykırımla suçlaması ve İran’la ilişkilerini yeniden canlandırması, ABD’nin serbest ticaret anlaşmasını gözden geçirmesine neden olabilir.

AB ve BRICS ülkeleri ön plana çıkıyor

2024 yılında Avrupa Birliği, Güney Afrika’nın toplam tarım ihracatının %19’unu oluşturarak üçüncü en büyük pazar oldu. Ülkenin AB’ye ihraç ettiği başlıca ürünler turunçgiller, üzümler, şarap, hurma, avokado, ananas, meyve suları, elma, armut, çilek, kayısı, kiraz, kuruyemiş ve yün oldu.

Sihlobo, Güney Afrika’nın tarım altyapısını geliştirerek AB, Afrika, Asya, Orta Doğu ve Amerika kıtalarındaki mevcut pazarlarını koruması gerektiğini belirtti. Ayrıca BRICS üyesi Çin, Hindistan, Suudi Arabistan ve Mısır gibi ülkelere ihracatın artırılması çağrısında bulundu.

“BRICS ülkeleri, tarife engellerini düşürmeli ve ticareti zorlaştıran teknik tarım düzenlemelerini gözden geçirmeli,” diyen Sihlobo, Güney Afrika’nın ihracat pazarlarını genişletmek için Güney Kore, Japonya, Vietnam, Tayvan, Meksika, Filipinler ve Bangladeş gibi ülkeleri hedeflemesi gerektiğini vurguladı.

Sihlobo, “Özel sektör ve Güney Afrika hükümeti, ihracat pazarlarını genişletme konusunda ortak bir vizyona sahip. Günümüzün bölünmüş dünyasında, daha fazla kaynak ve pazarlama faaliyetinin bu hedefe yönlendirilmesi gerekiyor,” dedi.