DKMP GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN NESLİ TEHLİKE ALTINDA OLAN ANADOLU LEOPARININ ÜLKEMİZDE TESPİTİ İÇİN YÜRÜTTÜĞÜ ÇALIŞMALAR MEYVESİNİ VERİYOR
Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Doğu Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün (DKMP) nesli tehlike altında olan Anadolu Leoparı’nın ülkemizde tespiti ve korunması için yürüttüğü çalışmalardan müjdeli bir haber daha geldi.
Daha önce ülkemizde dört bölgede varlığının kanıtlanması üzerine yerleştirilen fotokapanlar Anadolu Leoparı’na ait yeni görüntüler kaydetti.
Leopar, yeryüzündeki 36 kedi türü içerisinde, en geniş yayılışa ve besin yelpazesine sahip olmasına rağmen, dünya genelinde IUCN Kırmızı Listesi’nde tehlike kategorileri içerisinde bulunuyor.
Ankara’nın Beypazarı ilçesinde 1974 yılında öldürülen Anadolu Leoparı’nın bu türe ait son birey olduğu ve ülkemizde tükendiği düşünülmekteyken, DKMP Genel Müdürlüğünün arazi çalışmaları sırasında rastlanan iz ve işaretler üzerine, bunun aksi yönünde bulgulara ulaşılmasıyla arama çalışmaları başlatılmıştı.
İlk olarak bir bölgede başlatılan çalışmalar neticesinde, 25 Ağustos 2019’da erkek bir Leopar bireyine ait fotoğraflar fotokapana yansımıştı.
Nüfus artışı, sanayileşme ve orman yangınları gibi habitat tahribatına neden olan etmenlerin yanı sıra aşırı-kaçak avcılık gibi kısıtlayıcı faktörler sebebiyle bu türün nesli her geçen yıl azalma eğiliminde bulunuyor.
Bu nedenle ülkemizde Leopar bireyinin tespit edilmesi üzerine, ulusal bir eylem planı hazırlama çalışmaları gündeme gelmiş ve bunun için sistematik veri toplama çalışmaları başlatıldı.
Süreç içerisinde ülkemizde, farklı bir bölgede yapılan çalışmalarda da bir erkek birey daha tespit edildi.
DKMP Genel Müdürlüğüne gelen ihbarların değerlendirilmesi sonucunda, ülkemizde en az dört farklı alanda leopar bireyleri olduğu belirlendi.
Ülkemizde Leoparın düzenli bir popülasyonundan bahsetmek bu aşamada mümkün olmamakla birlikte, kapsamlı bir araştırma ile mevcut-potansiyel yaşama alanlarının acilen belirlenmesi gerekiyor. Bu maksatla Leopar araştırma birimi oluşturulmuş ve Leopar Eylem Planı çalışmaları başlatıldı.
ÜÇ FARKLI ALTTÜR SANILIYORDU AYNI ALTTÜR OLDUKLARI BELİRLENDİ
20-22 Eylül 2022’de Göçmen Türler Sözleşmesi Orta Asya Memeli Çalışma grubu kapsamında, 1. Leopar Menzil Ülkeleri Toplantısı Gürcistan’da gerçekleştirildi.
Bu toplantıda, öncelikle bu ülkelerde yayılış gösteren ve daha önceden farklı alttürler olduğu düşünülen Kafkas Leoparı (P. pardus ciccaucasica), İran Leoparı (P. pardus saxicolor) ve Anadolu Leoparı’nın (P. pardus tulliana) yapılan genetik çalışmalar sonucunda aynı alttürler olduğu bilgisi sunuldu.
Bu nedenle bilimsel isimlendirme kuralları gereği, aynı türe verilen farklı isimlerden ilk önce verilen ismin kabul edilmesi kuralına göre “P. pardus tulliana” (Anadolu Leoparı) ismi tüm coğrafyada görülen alttür için bilimsel isim kabul edildi.
Bu toplantıda ayrıca, bu alttür için bir Bölgesel Eylem Planı hazırlanarak kabul edildi.
Ülkemizce de hazırlanmasına devam edilen eylem planı için bölgesel bir eylem planının varlığı DKMP Genel Müdürlüğü için son derece faydalı oldu.
Eylem planının oluşturulmasında bilimsel altlık oluşturmak üzere Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, IUCN Kedigiller Uzmanlar Grubu ve DKMP 6. Bölge Müdürlüğünden uzmanların yer aldığı bir proje için TÜBİTAK’a başvuruda bulunuldu.
Projenin başlaması durumunda ilgili kurumlar arasında bir protokol hazırlanarak çalışmalar hızlandırılacak.
Hazırlanmakta olan eylem planında, ülkemizde Anadolu Leoparı olarak anılan alttürün yayılış haritasının yeniden oluşturulması büyük önem taşıyor.
Bunun yanı sıra Anadolu Leoparı’nın bulunması muhtemel alanlarda iz, dışkı, leş gibi işaretlerin araştırılması, yöre insanları ile görüşülerek bu alanlardaki bireylerin tespiti, koruma ve geliştirilme tedbirlerinin alınarak uygulamaya konulması, özellikle popülasyonun geleceği için dişi birey bulunması da eylem planının önemli konuları arasında yer alıyor.
“YAŞAM ALANLARINI GİZLİ TUTACAĞIZ”
Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci ise geçen mayısta katıldığı “Dünya Biyoçeşitlilik Günü” etkinliğinde, fotokapan teknolojisiyle Anadolu Leoparı’nın tekrar görülmeye başladığını açıklamıştı.
Anadolu Leoparı’nın fotokapana yansıyan görüntüsüne ilişkin değerlendirmede bulunan Bakan Kirişci, “İşte dört bölgemizde varlığı kanıtlanan Anadolu Leoparı. Onları korumak zorundayız, bu yüzden yaşam alanlarını gizli tutacağız” değerlendirmesinde bulundu.
