Yemen Bir İnsanlık Dramı

İran destekli Husi isyancılar ve hükümet yanlısı birlikler arasındaki yedi yıllık savaş… Ve bir insanlık dramı.
“Savaşın kazananı olmaz” sözü sanki 7 yıldır süren anlamsız savaş için dile getirilmiş…

Birleşmiş Milletler’e göre Yemen’deki iç savaş doğrudan veya dolaylı olarak yüz binlerce insanı öldürdü. BM, Yemen’deki durumu dünyanın en kötü insani krizi olarak nitelendiriyor…

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı resmi internet sitesinde 3 Ekim 2022 tarih ve 307 nolu duyuru;
“Yemen’de 2 Nisan 2022 tarihinde yürürlüğe giren ateşkesin uzatılmasına yönelik çabaların bu kez sonuçsuz kalmasından üzüntü duyuyoruz. Yemen’de tarafları ateşkesin yeniden uygulamaya konulması için çaba göstermeye, Birleşmiş Milletler öncülüğünde yürütülen görüşmelere yapıcı şekilde destek vermeye ve ilgili BM Güvenlik Konseyi kararları ve yerleşik uluslararası parametreler temelinde, diyalog yoluyla ve anayasal meşruiyet çerçevesinde meseleye barışçıl bir çözüm bulmaya çağırıyoruz. Türkiye, Birleşmiş Milletlerin bu çerçevedeki çözüm çabalarına destek olmaya devam edecektir.”

Dubai: Yemen’de İran destekli Husi isyancılar ile hükümet yanlısı birlikler arasındaki çatışma, Mart 2015’te Suudi liderliğindeki bir askeri koalisyonun sadıkları desteklemek için müdahale etmesiyle tırmandı.

Birleşmiş Milletler’e göre, iç savaş doğrudan ve dolaylı olarak yüz binlerce insanı öldürdü.

Nisan ayından bu yana yürürlükte olan ateşkes Pazar günü sona erdi ve herhangi bir yenileme anlaşması yapılmadı.

işte 7 yıldır süren savaşın detayları;

2015: Suudi devreye girdi

Merkezi hükümete on yıldır karşı olan Zaidi Şii azınlığından Huti savaşçıları, 2014 yılının ortalarında bir saldırı başlatarak çok sayıda bölgeyi ele geçirdi.

Fetihleri ​​arasında başkent Sanaa ve ithalat ve insani yardım için çok önemli bir giriş noktası olan Kızıldeniz limanı Hodeida yer alıyor.

Suudi liderliğindeki koalisyon, 26 Mart 2015’te güç durumdaki hükümetin yardımına geldi ve isyancılara hava saldırıları düzenledi.

Müdahale, Husilerin Sanaa’yı ele geçirmesinden sonra güneydeki Aden kentine taşınan Yemen cumhurbaşkanı Abedrabbo Mansur Hadi tarafından talep ediliyor.

ABD, koalisyona lojistik ve istihbarat katkısında bulunduğunu söylüyor.

İlk koalisyon kazanır

27 Mart’ta koalisyon, Yemen hava sahasının tam kontrolüne sahip olduğunu ve Husiler tarafından ele geçirilen uçakları imha ettiğini söyledi.

İsyancılar Aden’e ilerlerken Hadi önce Umman’a, ardından Suudi Arabistan’a kaçar.

Ancak koalisyon, Sanaa hâlâ isyancıların kontrolü altındayken, hükümet yanlısı güçlerin hükümetin geçici başkenti haline gelen Aden’i güvence altına almasına yardım ediyor.

Ekim ayında hükümet yanlısı güçler, dünyanın en stratejik su yollarından biri olan Bab al-Mendab Boğazı’nın kontrolünü yeniden ele geçirdiklerini duyurdu.

2018: Anahtar bağlantı noktası için savaş

Haziran 2018’de, Suudi ve BAE kara kuvvetleri tarafından desteklenen hükümet yanlısı savaşçılar, Yemen ithalatının yüzde 90’ının giriş noktası olan Hudeyde’yi geri almak için bir saldırı başlattı.

İsveç’te hükümet ile Husi isyancılar arasında Birleşmiş Milletler aracılığı ile yapılan görüşmeler Aralık ayında başladı ve Hudeyde’de ateşkes de dahil olmak üzere ilerlemeler sağladı.

Ancak çatışmalar aralıklı olarak devam ediyor.

2019: Suudi petrolü vurdu

Eylül 2019’da, Suudi Arabistan’ın doğusundaki enerji devi Aramco tarafından işletilen iki tesise Husiler tarafından iddia edilen hava saldırıları, krallığın ham üretiminin yarısını geçici olarak devre dışı bıraktı.

Riyad ve Washington, İran’ı yalanladığı saldırının arkasında olmakla suçluyor.

Suudi Arabistan’ın petrol altyapısı, Mart 2022’de ülkenin batısındaki Aramco tesisine yapılan bir Huthi insansız hava aracı saldırısının üretimde “geçici bir düşüş” ile sonuçlanmasıyla yeniden vuruldu.

2021: Petrol için

2021’in başlarında Husiler, hükümetin kuzeydeki son kalesi olan petrol zengini Marib eyaletini ele geçirmek için bir saldırıya ve Suudi Arabistan’a yönelik yoğun drone saldırılarına devam ediyor.

Saldırıların şiddetindeki artış, Washington’un koalisyon askeri operasyonlarına verdiği desteği sona erdirmesi ve Husileri “terörist” örgütlerin kara listesinden çıkarması ile aynı zamana denk geliyor.

2022: İsyancılar BAE’ye sırtını döndü

2019’da birliklerini Yemen’den çekeceğini açıklayan ancak hala Suudi liderliğindeki koalisyonun bir parçası olan Birleşik Arap Emirlikleri, 17 Ocak 2022’de bir Huthi insansız hava aracı ve füze saldırısı tarafından vuruldu.

Başkent Abu Dabi’de üç petrol işçisini öldüren saldırı, isyancılar tarafından üstlenilen BAE’ye yönelik ilk ölümcül saldırı ve bir dizi saldırının ilki.

Washington, Şubat ayında, savunmasını güçlendirmek için güdümlü füze destroyeri USS Cole ve savaş uçaklarını Abu Dabi’ye gönderdiğini duyurdu.

BM, Yemen’deki durumu dünyanın en kötü insani krizi olarak tanımlıyor.

30 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 80’i hayatta kalmak için bir tür yardıma bağımlı, ancak BM yardım kuruluşlarının finansman sıkıntısı nedeniyle “hayat kurtaran” programları kesmek zorunda kaldıkları konusunda uyarıyor.

16 Mart 2022’de düzenlenen bir BM bağış konferansı, 4,27 milyar dolar aramasına rağmen Yemen için yalnızca 1,3 milyar dolarlık fon sağladı.

BM kuruluşları, 2022’nin ikinci yarısında 19 milyona kadar insanın gıda yardımına ihtiyaç duyabileceği konusunda uyarıyor ve kıtlık koşullarında açlıktan ölen insan sayısının yıl içinde beş kat artarak 161.000’e çıkması bekleniyor.

2022: Altı aylık ateşkes

BM aracılığındaki bir ateşkes 2 Nisan’da yürürlüğe girecek ve çatışmalarda keskin bir düşüş sağlanacak. Şartları, Sanaa’dan ticari uçuşların yeniden başlatılmasını, isyancıların elindeki Hudeyde limanına yakıt sevkiyatına izin verilmesini ve Yemen’in üçüncü büyük şehri olan Taez’in altı yıllık Huthi ablukasının kaldırılmasına ilişkin müzakerelerin başlatılmasını içeriyor.

Ara sıra yaşanan çatışmalara rağmen, iki aylık ateşkes Haziran’da ve Ağustos’ta yeniden yenileniyor.

Eylül ayına kadar yardım grupları, kayıpları yüzde 60 oranında azalttığını, Hudeyde’ye yapılan yakıt ithalatını dört katına çıkardığını ve 21.000 Yemenlinin ülke dışında tıp, eğitim veya iş fırsatları aramasına izin verdiğini söylüyor.

BM’nin özel elçisi Hans Grundberg, ateşkesi altı aya uzatmaya ve şartlarını memur maaşlarını ödemeyi ve Taez’e yol açmayı içerecek şekilde genişletmeye çalışıyor.

Ancak Husiler teklifi reddediyor ve 2 Ekim tarihi anlaşma olmadan geçiyor.