ABD, Güney Sudan İçin Geçici Koruma Statüsünü Sonlandırıyor

ABD, Güney Sudan İçin Geçici Koruma Statüsünü Sonlandırıyor: 2026’dan İtibaren Geçerli

Amerika Birleşik Devletleri, uzun yıllardır çatışmalarla boğuşan Doğu Afrika ülkesi Güney Sudan vatandaşları için uyguladığı Geçici Koruma Statüsü (Temporary Protected Status – TPS) uygulamasını sonlandırdığını açıkladı. Bu kararla birlikte, yıllardır ABD’de yasal olarak kalmasına izin verilen binlerce Güney Sudanlı, 5 Ocak 2026 itibarıyla ülkeyi terk etmek zorunda kalacak ya da farklı yasal yollar arayacak. ABD İç Güvenlik Bakanlığı (DHS), Güney Sudan’daki koşulların artık TPS statüsü için yasal gereklilikleri karşılamadığını savundu.

DHS: Şartlar Artık Mevcut Değil

ABD İç Güvenlik Bakanlığı’ndan (DHS) yapılan yazılı açıklamada, kararın Dışişleri Bakanlığı ile yapılan istişareler ve Güney Sudan’daki mevcut koşulların kapsamlı bir incelemesinin ardından alındığı belirtildi. İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem’in, Güney Sudan’daki koşulların TPS için belirlenen yasal gereklilikleri artık karşılamadığı sonucuna vardığı ifade edildi.

TPS, normalde ABD’ye güvenli bir şekilde geri dönüşün mümkün olmadığı doğal afetler, silahlı çatışmalar veya diğer olağanüstü ve geçici koşullar nedeniyle uygun görülen yabancı ülke vatandaşlarının ABD’de geçici olarak yaşamasına ve çalışmasına izin veren bir statüdür.

Güney Sudan, Sudan’dan bağımsızlığını kazandığı 2011 yılından bu yana TPS statüsüne sahipti ve bu statü 18 aylık periyotlarla sürekli uzatılıyordu. Son uzatma süresi 3 Kasım’da sona ermişti. Ancak yeni bir uzatma yerine, statünün sonlandırılması kararı geldi.

Gönüllü Geri Dönüş ve Teşvikler

Kararın etkisi altına girecek Güney Sudan vatandaşlarına yönelik çarpıcı bir teklif de DHS tarafından duyuruldu. Bakanlık, vatandaşları “güvenli ve emniyetli bir şekilde kendi kendine sınır dışı etme” imkanından yararlanmaya çağırdı. Bu teklif şunları içeriyor:

• Ücretsiz Uçak Bileti: Geri dönüş için bedava uçak bileti.
• 1.000 Dolarlık Çıkış Bonusu: Ülkeyi terk edenlere 1.000 dolarlık nakit teşvik.
• Gelecekte Yasal Göç Fırsatları: Potansiyel olarak gelecekte yasal göç fırsatlarının değerlendirilebileceği vaadi.

Etkilenen kişilerin, ayrılışlarını bildirmek için ABD Gümrük ve Sınır Koruma mobil uygulamasını kullanmaları istendi.

Siyasi Gerekçeler ve Genişleyen Göçmen Politikası

Bu karar, Başkan Donald Trump yönetiminin ABD göç politikalarını daha da sıkılaştırdığı bir döneme denk geliyor. Trump yönetimi, daha önce de birçok ülkeyi etkileyen vize iptalleri ve sınır dışı işlemlerini içeren katı tedbirleri yürürlüğe koymuştu. Güney Sudan, TPS listesinden çıkarılan son ülke olsa da, halihazırda listede bulunan diğer Afrika ülkeleri arasında Sudan, Somali ve Etiyopya bulunmaya devam ediyor. Bu durum, kararın arkasındaki gerekçelerin sadece Güney Sudan’ın kendi içindeki koşullarla mı yoksa ABD’nin genel göçmenlik stratejisiyle mi ilgili olduğu sorusunu akıllara getiriyor.

Güney Sudan’daki Süregelen İstikrarsızlık

ABD’nin bu kararı almasına rağmen, Güney Sudan’daki istikrarsızlığın tamamen sona ermediği biliniyor. 2013 yılında patlak veren ve beş yıl süren iç savaş, Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit ile şu anki Birinci Başkan Yardımcısı Riek Machar arasındaki iktidar mücadelesinden kaynaklanmıştı. Bu çatışma, tahmini 400.000 kişinin hayatına mal olmuş ve milyonlarca kişiyi yerinden etmişti.

2018’de imzalanan ve rakiplerin iktidarı paylaşmasına olanak tanıyan barış anlaşmasına rağmen, siyasi gerilimler ve bölgesel şiddet devam ediyor. Son olarak Mayıs ayında, Başkan Yardımcısı Machar’ın cinayet ve vatana ihanet suçlamalarıyla gözaltına alınması üzerine tırmanan huzursuzluk nedeniyle Washington, acil olmayan personelinin Güney Sudan’dan ayrılması talimatını vermişti. Bu durum, ABD’nin ülkedeki güvenliği halen tam olarak sağlam görmediği yönünde yorumlanabilirken, TPS kararının çelişkili bulunmasına neden oluyor.

TPS’nin sona ermesi, ABD’de yıllardır kurulu bir hayat süren Güney Sudanlı topluluğu için büyük bir belirsizlik yaratmaktadır. Bu kişiler, geri dönüşün teşvik edilmesine rağmen, anavatanlarındaki siyasi ve ekonomik zorluklar nedeniyle ABD’de kalmak için yeni yasal yollar aramak zorunda kalacaklardır.