Mamutlar Geri Geliyor mu? Jurassic Park Değil, Genetik Bilim!

Genetik mühendislik ve sentetik biyolojideki yenilikler, nesli tükenmiş hayvanların yeniden hayata döndürülmesini mümkün kılabilir mi? Bu soru, ABD merkezli biyoteknoloji şirketi Colossal Biosciences‘ın yürüttüğü çalışmalarla yeniden gündemde. 2021 yılında girişimci Ben Lamm ve Harvard Üniversitesi genetik profesörü George Church tarafından kurulan şirket, mamut, dodo ve Tazmanya kaplanı gibi yok olmuş türleri geri getirme hedefiyle dikkat çekiyor.
Şirket, son olarak 200 milyon dolarlık yeni bir yatırım alarak toplam fonunu 435 milyon dolara çıkardı. Colossal’ın stratejisi, kayıp türlerin DNA’sını kullanarak genetik olarak benzer organizmalar yaratmak üzerine kurulu.
Bilimsel Yöntemler
Nesli tükenmiş türleri yeniden canlandırma sürecinde kullanılan başlıca yöntemler şunlar:
- Klonlama: Genetik kodun tamamını koruma odaklı olsa da, nesli tükenmiş türler için uygulanabilirliği sınırlı.
- Genetik Düzenleme: Modern akraba türlerin DNA’sını düzenleyerek geçmişte var olan türlere genetik olarak benzer organizmalar oluşturma hedefi.
- Seçici Çiftleştirme: Modern akrabaların belirli özelliklerini ortaya çıkarmaya yönelik yöntem.
Colossal Biosciences, mamutları geri getirmek için Asya fillerini, dodo kuşunu canlandırmak için Nicobar güvercinlerini, Tazmanya kaplanı için ise yağ kuyruklu dunnart adlı keseli hayvanı kullanmayı planlıyor.
Tartışmalar ve Eleştiriler
Bu projeler, biyoteknolojinin sınırlarını zorlaması ve soyu tükenme riski altındaki türlerin korunmasına katkı sağlayabileceği gerekçesiyle bazı bilim insanları tarafından destekleniyor. Ancak eleştirmenler, bu çalışmaların ekosistemler üzerinde olası beklenmedik etkilerine ve finansal yatırımcıların ilgisini çekme odaklı olabileceğine dikkat çekiyor.
Nuffield Biyoetik Konseyi Başkan Yardımcısı Melanie Challenger, bu sürecin gerçek bir “yeniden diriliş” olmadığını, aslında yeni bir tür yaratıldığını vurguluyor. Challenger, genetik olarak değiştirilmiş organizmalar üzerinde etik tartışmaların önemine işaret ediyor.
Colossal’ın bilimsel gelişmelerini akademik dergilerde yayınlamaması da eleştirilerin hedefinde. Şirket yetkilileri ise bazı çalışmalarını akademik ortamlara sunmayı planladıklarını ifade ediyor.
Geleceğe Yönelik Senaryolar
Colossal Biosciences, nesli tükenmiş türlerin ekosistemlere yeniden entegre edilmesi konusundaki zorlukların farkında. Texas A&M Üniversitesi’nden Clare Palmer, ekosistemlerin hızla değiştiğini belirterek, “Doğal ortamları artık uygun değilse, bu türlerin geri getirilmesi başarılı olmayabilir.” uyarısında bulundu.
Buna rağmen, şirketin çalışmaları biyoçeşitliliği koruma ve nesli tükenme tehlikesindeki hayvanları kurtarma konusunda umut vaat ediyor. Colossal, kuzey beyaz gergedanı kurtarma projelerine ve filler için geliştirilen aşı çalışmalarına da yatırım yapıyor.
Nesli tükenmiş türlerin geri getirilmesinin ekosistemleri iyileştirip iyileştiremeyeceği sorusunun yanıtı ise ancak zamanla ortaya çıkacak.